Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2011

"Λορέντζος Μαβίλης : ηρωικός κι ευαίσθητος !" (μουσικοθεατρικό έργο)

Εδώ είναι το μουσικοθεατρικό έργο μου "Λορέντζος Μαβίλης.Ηρωικός κι ευαίσθητος", που αναφερεται στη ζωή και στη θυσία του Μαβιλη.

Περιλαμβανει : θεατρικά δρώμενα που θα συμβαίνουν επί σκηνής,και μέσ' απ' τα οποία θα "ζωντανεύει" ο βίος του ήρωα-ποιητή Μαβίλη, καθώς και 10 τραγούδια που θα ακούγονται "ζωντανά" από ορχήστρα στη διαρκεια του εργου (τραγουδια λαϊκότροπα,που όμως πιστευω ότι θα τους ταίριαζε η "μεγαλοπρεπεια" μιας κλασσικής ορχήστρας με κρουστά,χάλκινα κ.λ , διότι αναφερονται στο Μαβιλη και στη θυσια του)
Το μουσικό κομμάτι του έργου,είχα σκεφτεί να το διεκπεραίωνε η κλασσική ορχήστρα (ή ένα τμήμα της) του Πνευματικού Κέντρου των Ιωαννίνων.Αν αυτό δεν μπορέσει να γίνει,τότε μια μικρή λαϊκή ορχήστρα με μπουζούκι,ακορντεόν και μια κιθάρα,θα 'ναι ό,τι πρέπει!
Τα δε θεατρικά δρώμενα,θα ήταν ευχής έργο να τα αναλάβει θίασος καθοδηγούμενος απ' τον Γιαννιώτη ηθοποιό Γιώργο Νάκο,ο οποίος θα υποδυόταν μάλιστα τον Λορέντζο Μαβίλη! Ο Νάκος μοιάζει πολύ στον ποιητή όπως αυτός εμφανίζεται στις φωτογραφίες,την εποχή της ωριμότητάς του,λίγα χρόνια δηλαδή πριν το 1912,έτος που ο Μαβίλης πέφτει ηρωικά μαχόμενος στο Δρίσκο !Επίσης,ο Γιώργος Νάκος,είναι "στέρεος" ηθοποιός,με αδρή κοψιά,με βροντώδη-πέτρινη φωνή που έρχεται απ' ..άλλους χρόνους με ..άλλο ήθος και ..βάρος,με γνώση της Ιστορίας, κι όλα αυτά τα διαθέτει σε βαθμό τέτοιο που, εμένα προσωπικά δεν μ' αφήνουν καμιά μα καμιά αμφιβολία ότι είναι ο καταλληλότερος για να ζωντανέψει επί σκηνής τον ήρωα-ποιητή Μαβίλη ! Τέλος,δεν μπορώ να μην αναφέρω και το γεγονός ότι τυχαίνει (ο Νάκος) να ζει πολύ κοντά στον τόπο θυσίας του ποιητή,στον ίσκιο κυριολεκτικά του Δρίσκου απ' όπου ο Μαβίλης,το Νοέμβρη του 1912,πέταξε στην αθανασία!!  
 
(Τώρα,εν έτει 2021,αρκετά χρόνια μετά απ' όταν πρωτοέγραψα το κείμενο ετούτο,σκέφτομαι ότι ο Νάκος θα μπορούσε να υποδύεται το δάσκαλο του έργου ! Ή ακόμα,να κρατάει 2 ρόλους : του δασκάλου ,και του Μαβίλη σε ώριμη ηλικία!)  
 
Άλλα πρόσωπα του εργου : δάσκαλος,2-3 Γερμανοί συμφοιτητες του Μαβιλη,Μυρτιώτισσα,Κερκυραίος λόγιος,Θεοτόκης,Ρώμας,Γαριβάλδης . Συνολικά δηλαδή,εκτός απ' τον Γιώργο Νάκο,θα χρειαζόντουσαν 3 ακόμα ηθοποιοί: μια γυναίκα να υποδυθεί την ποιήτρια Μυρτιώτισσα και 2 άντρες να υποδυθούν τους συμφοιτητές του Μαβίλη,και παρακάτω τον Κερκυραίο λόγιο,το Θεοτόκη,το Ρώμα και το Γαριβάλδη...)
Ακόμη, επι σκηνης,σκεφτηκα να υπάρχει και μια "παλιά" σχολική τάξη, όπως δηλαδή τη ζησαμε εμείς,των παλιοτερων χρονων , με τα παλιά εκεινα θρανία που δεν υπαρχουν πια στα σχολεια μας, με μαυροπίνακα, με τις εικόνες των ηρώων του '21 και του εθνικού ποιητή Διονυσίου Σολωμού, αποπάνω κ.λ. Στην τάξη αυτη, θα καθονται μαθητες δημοτικού (4-5 παιδακια,όπως συνέβαινε με τα μονοθέσια σχολειά των χωριών που πρόλαβα ως δάσκαλος στα τέλη της δεκαετίας του '80),και βεβαια θα υπαρχει κι ο δάσκαλός τους που υπό μορφή μαθηματος,θα τους λέει για το Μαβίλη,θα τους εξιστορει δηλαδή κομβικά κεφαλαια της ζωής του ποιητή, και τη στιγμή ακριβώς που θα τα εξιστορεί, δίπλα ακριβώς ,θα εξελίσσεται το αναλογο θεατρικό δρώμενο,απ' το θίασο!Κι αμεσως μετά, θ' ακουγεται και το σχετικό τραγουδι ...
 
Τα "κομβικά" κεφάλαια της ζωής του ποιητή,που εξιστορεί στους μαθητές του (και στο κοινό) ο δάσκαλος της παράστασης,αναφέρονται :
στις σπουδές του στη Γερμανία, στον έρωτά του με την ποιήτρια Μυρτιώτισσα, στην παρουσία του στα ελληνικά γράμματα ως λαμπρού ποιητή-σονετογράφου και μάλιστα δημοτικιστή, στην πατριωτική του στάση πριν ακόμη καταταγει εθελοντής να πολεμήσει στην Ήπειρο το 1912, και βέβαια στις μέρες της θυσίας του στο Δρίσκο.
Θεώρησα σωστό,η παρουσίαση του ηρωικού βίου του πατριώτη/ποιητή, να γίνει υπό τύπον μαθήματος που κάνει ο δάσκαλος στους μαθητές, με σκοπό να τονίσω την πεποίθησή μου ότι αν σήμερα το Ελληναριό έχει κατρακυλήσει στα τάρταρα,είναι γιατί τα σχολειά μας δεν επιτελούν τον ακριβό τους ρόλο: οι δάσκαλοι,εντελώς ευνουχισμένοι,μέλη κι αυτοί μιας κυριολεκτικά άρρωστης κοινωνίας, αδυνατούν ν' αρθούν στο ύψος των περιστάσεων,να ορθώσουν πνευματικό/ηθικό ανάστημα,και να σηκώσουν -καταπώς λέει ο Ποιητής Άγγελος Σικελιανός στο "Πνευματικό Εμβατήριο"- τον ήλιο πάνω απ' την Ελλάδα.Σήμερα,όσο ποτέ άλλοτε, θέλουμε σχολειά ΚΛΕΙΣΤΑ στην "άρρωστη" κοινωνία,στην οποία κυριαρχούν τα πρότυπα που όλοι ξέρουμε! Σε πλήρη δηλαδή αντίθεση με το κυρίαρχο αίτημα "Σχολειά ανοιχτά στην κοινωνία"! Χρειαζόμαστε λοιπόν, δασκάλους φωτισμένους,εμπνευσμένους,βαθιά πατριώτες,αλλά και διεθνιστές μαζί, με πλήρη δηλαδή συναίσθηση ότι η Ελλάδα των υψηλών οραμάτων και των πανανθρώπινων ιδανικών έτσι όπως κάποτε υπήρξε κι όπως τη φαντάστηκε να ξαναζωντανέψει στον καιρό του κι ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης,πρέπει να ταυτίζεται με τον κόσμο όλο όπως αυτός επιβάλλεται να γίνει.
Κοντολογίς, αν φτιάξουμε σχολειά μες στα οποία ο Άνθρωπος κι οι υψηλές Ιδέες σαν την Ισότητα,την ευγένεια,τη Δημοκρατία,την Ισονομία,θα 'χουν κυρίαρχο ρόλο στη μάθηση, τότε θα 'χουμε κάθε λόγο να 'μαστε αισιόδοξοι για το μέλλον της ράτσας μας της ελληνικής.
Το έργο "Λορέντζος Μαβίλης.Ηρωικός κι ευαίσθητος",το 'γραψα και το τραγούδησα το καλοκαίρι του 2010, στα τρεξίματά μου-προπονήσεις που έκανα τότε ως ενεργός ακόμη μαραθωνοδρόμος,απ' το σπίτι μου ως το μνημείο του ήρωα-ποιητή Λορέντζου Μαβίλη, στο λόφο του Δρίσκου,15 χιλιόμετρα απ' το σπίτι μου...Το αναφέρω αυτό,γιατί έχει τη σημασία του : ο ήρωας-ποιητής Λορέντζος Μαβίλης,πριν οδηγηθεί στην Ήπειρο το 1912,εθελοντής αξιωματικός επικεφαλής του στρατιωτικού τμήματος των Γαριβαλδινών,για καιρό γυμναζόταν,κάνοντας μακρινές πολύωρες πορείες στο νησί του,ώστε να είναι έτοιμος ν' αντιμετωπίσει τις δύσκολες συνθήκες που θ' αντιμετώπιζε!

Προς το παρόν, τα τραγούδια εδώ παρακάτω ακούγονται σε μορφή demo όπως λέγεται, πρόχειρα δηλαδή χωρίς φυσικά και "πλήρη" όργανα, αλλά με συνθεσάιζερ και τη φωνή μου μονάχα..
 
Ανοίγω εδώ μια παρένθεση :Οι "σκηνοθετικές επισημάνσεις" που γράφω εδώ, είναι  απλώς και μόνο σκέψεις μου,ούτε καν προτάσεις,αφού καμιά γνώση δεν έχω  σχετικά με το θέατρο,τη λειτουργία του και τους κώδικές του.Απλώς έγραψα εδώ,πώς εγώ φαντάστηκα ότι θα μπορούσαν να εξελίσσονται επί σκηνής τα θεατρικά αυτά δρώμενα.Είναι αποκλειστικά δουλειά του σκηνοθέτη να χειριστεί το θέμα αυτό. 


Ακριβέστερα τώρα,σ' ό,τι αφορά την εξέλιξη της παράστασης, σκέφτηκα τα εξής: 
1) στο δεξί ,όπως κοιτάνε οι θεατές, μέρος της σκηνής, θα υπάρχει η  σχολική τάξη,του παλιού καιρού,όπως προανέφερα (παλιά θρανία, έδρα, υδρόγειος,μαυροπίνακας, με την εικόνα των ηρωων του '21  αλλά και του Διονυσίου Σολωμού  αποπάνω), όπου θα καθονται μαθητές,με το δάσκαλο στην έδρα,να τους εξιστορεί τον ηρωικό βίο του ποιητή Μαβίλη.  
2)στο αριστερό μέρος της σκηνής, ολιγομελής θίασος  θα αποδίδει θεατρικά,αυτά που ο δάσκαλος θα διηγείται στους μαθητές του, ακριβώς μετά τη διήγηση ή ταυτόχρονα (όπως κρίνει ο σκηνοθετης της παραστασης),έτσι όπως τα παραθέτω στη συνέχεια, πριν απ' το κάθε βίντεο/τραγούδι.  
3)πίσω απ' τη σχολική τάξη και το μέρος της σκηνής όπου θα δρα ο θίασος, υπάρχει η μικρή κλασσική ορχήστρα (χάλκινα,πνευστά,κρουστά κ.λ), που μαζί με τον τραγουδιστή,που ενίοτε θα ειναι ο ίδιος ο Μαβίλης (ή άλλος τραγουδιστής,ανάλογα πώς θα "σχεδιάσει" την παράσταση ο σκηνοθετης) θα ερμηνεύουν τα 10 τραγούδια.

Ξεκινά η παράσταση .Εμφανίζεται,επί σκηνής,ο δάσκαλος του έργου (η σχολική τάξη δε φαίνεται ακόμα,αφού δεν έχει ανοίξει η αυλαία) και λέει: "-Γιάννινα.Υψώματα Δρίσκου.28 Νοέμβρη 1912. Ο Γαριβαλδινός-ποιητής Λορέντζος Μαβίλης,στη διάρκεια της τελευταίας του μάχης με τους Τούρκους,πριν πετάξει στην αθανασία,αφήνοντας παρακαταθήκη στους επερχόμενους -δασκάλους, μαθητές και λαό- τη θυσία του εκεί στο Δρίσκο,γυρνά και προφητικά μιλά στο βοριά που λυσσομανά γύρω του,για τα δεινά που θά 'βρουν αργότερα τη φυλή μας ."
Σ' αυτό το σημείο, εμφανίζεται στο αριστερό άκρο της σκηνης, ο Λορεντζος Μαβιλης, ντυμένος με τη στολή και τα διακριτικά του λοχαγού των Γαριβαλδινών!
Βαστά με το δεξί του χέρι, το ντουφεκι του!
Είναι σε υπερδιέγερση.
Ακούγονται ήχοι μάχης.. .
Ακούγεται και το μανιασμένο φύσημα του βοριά....
Ο ποιητής, αρχίζει ν' απαγγέλνει δυνατά ,στραμμένος υποτίθεται στο βοριά,κι απευθυνόμενος σ' αυτόν:
-Θά 'ρθουνε χρόνια δίσεκτα και τέρμινα-αλυσίδες! Δεν θα 'χουν λόγο οι ποιητές και θα 'χουν οι κιοτήδες!
Τότε, βοριά, μες στα σχολειά να λες,εδώ τι είδες! Ν' αναριγούν οι δάσκαλοι, να πιάνουν τις γραφίδες, να φκιάνουν γίγαντα-λαό κι έφηβους Διγενήδες, Ελύτες, Θεοδωράκηδες, Κάλβους και Περικλήδες
στα γράμματα, στην ανθρωπιά,
στο σθένος, στην αξιότη,
να ξαναγίνει ο Έλληνας
φάρς στην ανθρωπότη !!

(εδώ,σ' αυτό το σημείο, ο Μαβιλης γυρνά προς το κοινό, κι απευθύνεται σ' αυτό πλέον...) 

-Θά 'ρθουνε χρόνια-πυρκαγιές
και δίσεκτα, αδερφοί μου,
κι αλιά απ' αυτούς που θα χαθούν,
κι αλιά κι απ' τη φυλή μου !
Τον νου σας ,μόνο στα παιδιά,
σ' αυτή την καταιγίδα!
Κάντε κηπάρια το σχολειά!
Εκεί είναι η ελπίδα !
Εκεί,το στάχυ το τρανό
που δεν το κόβει κόσσα,
σαν έχει ρίζα άσωστη
του Σολωμού τη Γλώσσα!
Τον νου σας στα παιδιά, αδερφοί
στη φωτοβόλα νιότη,
στην άνοιξη, στον Ποιητή
τον μέγα πατριώτη!
Νερό στο στάχυ το τρανό
που δεν το κόβει κόσσα
σαν έχει ρίζα άσωστη
του Σολωμού τη Γλώσσα!

Μόλις τελειώνει ο Μαβίλης τα λόγια τούτα, ορχήστρα και Μαβίλης ερμηνευουν το τραγούδι :

Την ώρα που τελειώνει το τραγούδι, ακούγεται πυροβολισμός.Ο Μαβίλης φέρνει το χέρι στο λαβωμένο πρόσωπό του, κλονίζεται, γονατίζει αδύναμος στο σανίδι της σκηνής ...Η ορχήστρα συνεχίζει να παίζει πιο σιγά τώρα το μουσικό θέμα του τραγουδιού, ενώ εμφανίζεται ο δάσκαλος με τα "Άπαντα του Σολωμού" στα χέρια, κι απευθυνόμενος στο κοινό,επαναλαμβάνει τις 3 τελευταίες στροφές του ποιήματος:
-Τον νου σας στα παιδιά, αδερφοί,
σ' αυτή την καταιγίδα!
Κάντε κηπάρια το σχολειά!
Εκεί είναι η ελπίδα !
Εκεί,το στάχυ το τρανό
που δεν το κόβει κόσσα,
σαν έχει ρίζα άσωστη
του Σολωμού τη Γλώσσα!
Τον νου σας στα παιδιά, αδερφοί
στη φωτοβόλα νιότη,
στην άνοιξη, στον Ποιητή
τον μέγα πατριώτη!
Τελειώνοντας τα λόγια τούτα ο δάσκαλος, ανοίγει η αυλαία, οπότε φαίνεται πλέον στο δεξί μέρος όπως κοιτάνε οι θεατές, μια σχολική τάξη του παλιού καιρού. Σ' αυτή, υπάρχουν θρανία απ' τα παλιά, έδρα με την υδρόγειο πάνω της, μαυροπίνακας με πάνωθέ του και γύρω του τις εικονες των ηρωων του '21 αλλά και του Διονυσιου Σολωμού κ.λ Ο δάσκαλος πηγαίνει αργά-αργά, δίπλα στην έδρα της τάξης κι ανάβει το καντηλάκι κάτω από την εικόνα του Σολωμού.

 Τότε,η ορχήστρα αρχίζει να παίζει το τραγούδι "Στη στράτα τα Ελληνάκια",που υπάρχει αμέσως αποκάτω εδώ.Το τραγουδάει παιδική χορωδία,ή κάποιος ερμηνευτης.Ταυτόχρονα,απ' όλα τα σημεία του θεάτρου (διαδρόμους στο πλάι των θεατών), έρχονται μαθητές-Ελληνάκια με σχολικές σάκκες στην πλάτη τους, βαστώντας στα χέρια τους εικόνες του Μακρυγιάννη, του Θεόφιλου, του Κατσαντώνη, του Ελύτη, του Βαμβακάρη, του Μίκη Θεοδωράκη,του Κάλβου, των ευεργετών αδερφών Ζωσιμάδων, του Γληνού,του γιατρού Παπανικολάου του Λορέντζου Μαβίλη κι άλλων σπουδαίων Ελλήνων.(Θα χρειαστεί να κάνουν από 2 "δρομολόγια",τα 4-5 μαθητάκια της παράστασης, ώστε να μεταφέρουν επί σκηνής τις εικόνες των παραπάνων σπουδαίων Ελλήνων)...Οι μαθητές-Ελληνάκια,λοιπόν,υπό τους ήχους του τραγουδιού "Στη στράτα τα Ελληνάκια",ανεβαίνουν στη σκηνή, για να πάρουν θέση στα θρανία της σχολικής τάξης που είναι πάνω στη σκηνή, αφού πρώτα αναρτήσουν τις εικόνες των ηρώων που βαστούσαν, σε περίοπτα σημεία (τοίχοι του θεάτρου, πίνακας της επί σκηνής σχολικής αίθουσας κ.λ ), και την εικόνα του Λορέντζου Μαβίλη στο πλέον δεσπόζον σημείο, μπροστά-μπροστά στη σκηνή...Καθώς ανεβαίνουν στη σκηνή,και "μπαίνουν" στη σχολική τάξη, πριν κάτσουν στα θρανία τους, ο δάσκαλος τα χαϊδεύει στο κεφάλι...
Στη στράτα τα Ελληνάκια, -Ελληνάκια μου μικρά- δυόσμοι και μανουσάκια, κυπαρίσσια του Μυστρά. Γάλα τούς δίνει η Πούλια, μηλαράκια τα βουνά, ανθόμελο τ' αηδόνι, -Ελληνάκια μου μικρά-. Κι ο δάσκαλος τούς δίνει το βοτάνι απ' τα βουνά, να γιάνουν την πατρίδα, που 'ναι άρρωστη βαριά.
Κι ο δάσκαλος, βοτάνι -Ελληνάκια μου μικρά- να γιάνουν την πατρίδα, αχ Ελλάδα μου γλυκιά. Μαζί τους κι ο Αη-Γιώργης καβαλάρης τα φυλά, κι ο Μίκης Θοδωράκης -Ελληνάκια μου μικρά-. Μαζί κι ο Μακρυγιάννης με σπαθί και ταμπουρά, κι ο Σολωμός κι ο Κάλβος -Ελληνάκια μου μικρά-. Κι ο δάσκαλος στο πλάι, με βοτάνι απ' τα βουνά, με ρόδα και τραγούδια δεκαπεντασύλλαβα,
να γιάνουν την πατρίδα, που 'ναι άρρωστη βαριά, να γιατρευτεί να γιάνει, -Ελληνάκια μου μικρά-..
"Μόλις σχολάσει το τραγούδι "Στη στράτα τα Ελληνάκια",κι αφού πλέον οι μαθητες-Ελληνάκια έχουν καθίσει στα θρανία της επί σκηνής σχολικής αίθουσας,ο δάσκαλος αρχίζει να τούς μιλάει,σαν σε ώρα μαθήματος κανονικά, και ν' αναφέρεται στον ποιητή : "-Αγαπητά μου παιδιά,σήμερα θα μάθουμε για τον ποιητή Λορέντζο Μαβίλη,απ' την Ιθάκη των Επτανήσων.Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε το 1860 στην Ιθάκη έχοντας όμως Ισπανική καταγωγή. Ο παππούς του, εκ πατρός, ήταν πρόξενος της Ισπανίας στην Κέρκυρα, όπου η οικογένειά του είχε εγκατασταθεί. Μάλιστα εκεί πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Εξωτερικά ο Λορέντζος Μαβίλης ήταν μεγαλόσωμος με γαλανά μάτια και ξανθά μαλλιά. Το 1877, ο Μαβίλης αναχώρησε για τη Γερμανία, όπου έμεινε ως το 1890.
Φοίτησε σε πολλά πανεπιστήμια κι αναγορεύθηκε διδάκτορας της φιλολογίας. Τον είχε ελκύσει στη Γερμανία, εκτός από τη γερμανική επιστήμη και την ποίηση, ο βίος των γερμανών φοιτητών και κυρίως οι ιπποτικές παραδόσεις των φοιτητικών σωματείων ! Παραδόσεις σύμφωνες με τη ζωή των ιπποτών, βασισμένες στη σκληραγωγία, τη γύμναση, τις μονομαχίες κι ενίοτε την οινοποσία." Στο σημείο τούτο, μετά τα λόγια του δασκάλου, στο αριστερό μισό της σκηνής, ο ναρός φοιτητής Μαβίλης εμφανίζεται να συζητά και να διασκεδάζει μαζί με 2-3 Γερμανούς συμφοιτητές του,καθισμένοι σ' ένα τραπέζι, σε κάποιο γερμανικό κρασοπουλειό της εποχής.Πίνουν κρασί. -Εβίβα, Λορέντζο ! του λέει κάποια στιγμή, ένας συμφοιτητής του (για να καταδειχτεί κιόλας, ότι ένας απ' αυτούς είναι ο ήρωας-ποιητής) και τσουγκρίζουν τα ποτήρια. Τότε, ο Μαβίλης σηκώνεται όρθιος,υψώνει το ποτήρι του και καλεί, αυτός ο -και- ερασιθάνατος έλληνας ποιητής, τους συντρόφους του,να πιούνε "στο κρασί, στον Έρωτα και στο θάνατο!" Όρθιοι όλοι τους λοιπόν και με υψωμένα τα ποτήρια, ακούνε το Μαβίλη να τους λέει στα ελληνικά (στη Γλώσσα του) το -υποτίθεται- ποίημά του, "Άι το κρασί κι ο θάνατος", σαν να το σκάρωσε εκείνη τη στιγμή, χάριν της ..πρόποσης...Μπορεί εδώ να λέει και μια-δυο στροφές στα γερμανικά(ή ακόμα κι όλο το ποίημα στα γερμανικά). Αφού λοιπόν, ολοκληρώσει την πρόποση-ποίημα και τσουγκρίσουν τα ποτήρια τους και ..πιουν, ο Μαβίλης με την ορχήστρα, ερμηνευουν το τραγούδι "Άι το κρασί κι ο θάνατος"... Οι στίχοι του τραγουδιού, στα Ελληνικά,φαίνονται στο βίντεο.Παραθέτω εδώ και τους στίχους στα Γερμανικά...
ware der Wein und der Tot ware der Wein und die Liebe die Kleidung des Sterbichen der wesentliche Kern des Lebens Ein halber Schluck in die Zusammenfugung heiligt fur die Saal Und sieben Oka bevor sie verschwindet wird sie in Acheron geheiligt ware der Wein und der Tot ware der Kuss und der Schmerz wo Got geliebt wird Geht man und heiligt alleine ein Spliter vom wilden Kirschbaum in der Raufrast des Feldes der schnee soll ihr Bruder sein der Wurm und die Spinne (Aπόδοση στα Γερμανικά : Β. Κ. συνάδελφος εκπαιδευτικός-καθηγητής Γερμανικών στην Α/θμια εκπ/ση).


Στη συνέχεια,ο δάσκαλος μιλά στους μαθητές για τον έρωτα ανάμεσα στην ποιήτρια Μυρτιώτισσα και το Μαβίλη. (Οι δυο τους αλληλογραφούσαν, επί σειρά ετών.)
Εδώ,ο θίασος θα μπορούσε να ζωντανέψει μια σκηνή, όπου ο Μαβίλης παίρνει στην Κέρκυρα, μια επιστολή της Μυρτιώτισσας:Ο ταχυδρόμος,του παραδίνει στην πόρτα την επιστολή, λέγοντάς του "-Κύριε Λορέντζο! Έχετε επιστολή!"...Και κοιτάζοντας το όνομα αποστολέα, συνεχίζει :"..-Αποστολεύς: Μυρτιώτισσα...Αθήναι...17 Ιουλίου,1911.."
Ο ταχυδρόμος φεύγει.Ο Μαβίλης ανοίγει την επιστολή,κι αφού υποτίθεται τη διαβάσει,συνεπαρμένος λέει τα ακόλουθα λόγια,σαν αντίδραση στην επιστολή της αγαπημένης του ποιητριας της Μυρτιώτισσας, που μόλις πριν λίγο έλαβε και διάβασε.Λέει λοιπόν,σαν ν' απευθύνεται στη Μυρτιώτισσα: -Γύρισες πάλι... Το κουρασμένο είδωλό σου ξεπροβάλλει, βαθιά στις στάχτες απ' της μνήμης τη φωτιά... Γύρισες πάλι... Πού να ζητήσω, ακόμα μια ζωή, ξανά να σ' αγαπήσω, να σ' αγαπήσω απ' την αρχή πιο δυνατά...;;; Γύρισες πάλι.... Γύρισες πάλι... Nιώθω στα σπλάχνα μου μια φούντωση μεγάλη... Τσιγάρο σέρτικο δεν είναι και κρασί... Γύρισες πάλι.... Αγαπημένη, τι να 'ναι αυτό που με μεθάει και με τρελαίνει με τη δική σου τη μορφή και τη φωνή..; Γύρισες πάλι... Γύρισες πάλι...
Στη συνέχεια, ο Μαβίλης με την  ορχήστρα, ερμηνεύουν τα λόγια που ειπε,καμωμενα πλέον τραγούδι:





 Τώρα,ο δάσκαλος μιλάει στους μαθητές, για το δημοτικιστή-πατριώτη Μαβίλη :
"-Ο Λορέντζος Μαβίλης είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μορφές των γραμμάτων μας και όχι μόνο. Υπήρξε αγαπημένος ποιητής πολλών. Ολιγογράφος αλλά ιδιαίτερα καλαίσθητος ποιητής σονέτων! Αγωνίστηκε για τη δημοτική γλώσσα.Σταθμό στην ιστορία του γλωσσικού ζητήματος, αποτέλεσε ο λόγος του μέσα στη Βουλή, όπου ο δημοτικιστής Μαβίλης υπερασπίζεται την ευγένεια της δημοτικής , λέγοντας το περίφημο «χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει, υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι». O Λορέντζος Μαβίλης ανήκει στους ποιητές της Επτανησιακής σχολής, μαζί με τον Ιάκωβο Πολυλά, τον Κάλβο κι άλλους και με σπουδαιότερο το Διονύσσιο Σολωμό που σφράγισε και καθόρισε ποιητικά το Λορέντζο Μαβίλη." Καθώς ο δάσκαλος τελειώνει , στο αριστερό μέρος της σκηνής, ο Μαβίλης, συζητάει με κάποιον Κερκυραίο λόγιο της εποχής του : Λορέντζος Μαβίλης : - Α, αγαπητέ μου...Ο Σολωμός ! ο σιορ Διονύσσιος Σολωμός ! "Μήγαρις έχω στο νου μου άλλο, πάρεξ Γλώσσα και Ελευθερία !" , έλεγε..! λόγιος : -....Κι εσύ, σιορ Λαυρέντιε, δεν πας πίσω..! Σονέτα σαν την "Ελιά" και τη "Λήθη", θα ήθελαν πολλοί ποιητές να τα είχαν γράψει... Λορέντζος Μαβίλης :- Και στοχάσου τούτο : πόσο ψηλά την έβανε τη Γλώσσα μας την Άγια.. Ίσα με τη λευτεριά...! Τότενες που μαρτύραγε στα νύχια του Τούρκου η Πατρίδα.Όχι πως σήμερα δεν δοκιμάζεται...Απ' εχθρούς και φίλους...Α, καημένη Πατρίδα ! Μια σταλιά τόπος.Μια μακρόστενη λωρίδα : ο βράχος της Πίνδου κι η θαλασσα του Αιγαίου:μια μακρόστενη λωρίδα από πέτρα και πέλαγο, σαν μια βεργούλα πελαγόπετρη που τη βαστάει στα χέρια του ο Γιαραμπής, χιλιάδες χρόνια τώρα και μπολιάζει τους λαούς όλους και το Σύμπαν, με Φως Ελληνικό και καλοκαίρι ...! Και τώρα, τι απόμεινε απ' εκείνη τη δοξασμένη κι άστρο των εθνών πατρίδα ; Απόμεινε μονάχα ...σκουριά και μαρμαρόσκονη, ψηλά στον Παρθενώνα... κι αηδόνια από την Πέργαμο, νεκρά στον Ελικώνα ... Και στο σημείο αυτό, ο Μαβίλης λέει τα λόγια του τραγουδιού, έτσι όπως αυτά φαίνονται και πιο κάτω,σαν να απευθύνεται 'κείνη τη στιγμή στη χειμαζόμενη πατρίδα, με στίχους του της ώρας εκείνης. Στη συνέχεια, μαζί με την ορχήστρα, ερμηνευουν το ακόλουθο τραγούδι "Πατρίδα! Βεργούλα πελαγόπετρη στου Γιαραμπή το χέρι!" Πατρίδα ! Πατρίδα ! Σκουριά και μαρμαρόσκονη ψηλά στον Παρθενώνα. Πατρίδα ! Πατρίδα ! Αηδόνια από την Πέργαμο νεκρά στον Ελικώνα. Δώσ' μου, πέτρα, τον αχό του χθόνιου ποταμού! Δώσ' μου, νύχτα, το ρυθμό του αθάνατου νερού, να πέμψω αιώνια ρίμα στου πέλαγου το μνήμα, να σηκωθεί στο σάβανο η πατρίδα. Πατρίδα ! Πατρίδα ! Βεργούλα πελαγόπετρη στου Γιαραμπή το χέρι, που μπόλιαζες τα σύμπαντα με Φως και καλοκαίρι.


Τώρα, ο δάσκαλος,μιλά στους μαθητές,κι αναφέρεται στη φιλοπατρία του Μαβίλη,αξιοποιώντας το παρακάτω κείμενο του Μιχ. Περάνθη και προσαρμόζοντάς το κατάλληλα, αφού μιλάει σε παιδιά δημοτικού: « Ο Λορέντζος Μαβίλης «αντάλλαξε» την θέση του βουλευτή με την στολή του λοχαγού για να πολεμήσει στους Βαλκανικούς Πολέμους.Σε εποχές που τα εθνικά μας δίκαια είχαν μεγαλύτερη αξία από κάποια βουλευτικά έδρανα...Οι αρχές που εμόρφωσαν από παλιά το χαρακτήρα τού Μαβίλη έμειναν ακλόνητες. Επάνω σ' αυτές τις αρχές, έσπασαν οι αντίθετες παρορμήσεις της ζωής ! Σ' αυτές τις αρχές,προσαρμόστηκαν όλες οι πράξεις που επετέλεσε. Και η ποιητική του διάθεση, στις ίδιες αυτές αρχές, τις προγενέστερες από την ποίησή του, αναγκάστηκε να υποταχθεί. Τέτοιος ήταν στην ζωή και στην τέχνη του. Οι περισσότεροι άνθρωποι δέθηκαν στα νιάτα τους με μια ιδεολογία, που την λησμόνησαν στις πρακτικές ανάγκες της ζωής. Ο Μαβίλης της έμεινε πιστός ως το τέλος. Ο θάνατός του ήταν η ολοκλήρωση του ψυχικού του προορισμού, ίσως και το καλύτερο πατριωτικό του τραγούδι...!Το 1912, απευθυνόμενος στο συμπατριώτη του Σ.Θεοτόκη, του λέγει: «..-Η πολιτική του Βενιζέλου είναι εθνική, για τούτο πρέπει να παραβλέψουμε τις αδυναμίες ή τις ασυνέπειες που παρουσιάζει. Όσο για με, αποφάσισα να μην πολιτευθώ άλλο. Θα αποτραβηχθώ απ' την πολιτική και θα περιμένω. Όταν σημάνει η σάλπιγγα θα πάω και εγώ να αφήσω τα ελεεινά μου κότζια (=κόκκαλα) σε μια ρεματιά της ονειρεμένης μας Ηπείρου».

Τελειώνοντας εδώ τα λόγια του ο δάσκαλος, ο Μαβίλης συζητά επί σκηνής,με το Σ. Θεοτόκη για τα γεγονότα της εποχής.Στο τέλος ο Μαβίλης ξαναλέει: "-Θα αποτραβηχθώ ,να αφήσω τα ελεεινά μου κότζια(=κόκκαλα) σε μια ρεματιά της ονειρεμένης μας Ηπείρου». Και συνεχίζει, λέγοντας τους στίχους του ακολουθου τραγουδιού "Όταν θα γίνω αεράκι", σαν να λέει εκείνη τη στιγμή ένα ποίημά του που μόλις ξεπήδησε από μέσα του... Στη συνέχεια, ερμηνευει το τραγούδι, με την ορχήστρα ... -Όταν θα γίνω αεράκι να πάω να βρω το Θεούλη, ψηλά θα στρώσω γιατάκι στης Πίνδου το καραούλι, να ψέλνω με το βοριά στους ταπεινούς "ωσαννά". Κι απ' το Θεό πιο μονάχος στα ορεινά μου ψαλτήρια, "-Ε, 'σύ, αμέρωτο πάθος!" θα με καλούν τα γιοφύρια... "-Ε, γεφυράκια μου έρμα!" χαιρετισμό θ' αντιπέμπω, πλάι στου ήλιου το γέρμα, μπροστά στης Πίνδου το τέμπλο. Κι αδέρφια μου θα τα νιώθω και τ' άψυχα και τα ζώντα, γιατί είναι ίδιο το αίμα της όχεντρας και του βράχου και της πνιγμένης στο ρέμα -εφτά αιώνες- τ' Αράχθου και του χιονιού και της μάνας και του μονάχου πετρίτη και της ξερής της αφάνας και τ' αστεριού στην ομίχλη : ποτάμι μες στον αιώνα κι άφαντο, πέτρινο πέπλο και καντηλάκι στη Γκιώνα, μπροστά στης Πίνδου το τέμπλο! .................................. "-Ε, 'σύ, αμέρωτο πάθος!" θα με καλούν τα γιοφύρια... "-Ε, γεφυράκια μου έρμα!"
χαιρετισμό θ' αντιπέμπω!"


 Τώρα, ο δάσκαλος λέει στους μαθητές για τους ηρωικούς ερυθροχίτωνες Γαριβαλδινούς μαχητές , που φορούσαν κόκκινο (ερυθρό) χιτώνιο, για να μη φαίνεται το αίμα , σε περίπτωση που λαβώνονταν την ώρα της μάχης και το βλέπουν και λιγοψυχούν κι οι ίδιοι αλλά κι οι συμπολεμιστές τους ,στο πλάι..Τους λέει ακόμη, ότι ηταν παράδοση, οι Γαριβαλδινοί να μάχονται όρθιοι ( ! ) δείχνοντας περιφρόνηση στο θάνατο...(Το τελευταίο, το εξακρίβωσα κι ο ίδιος,από μαρτυρία γιου συμπολεμιστή του Μαβίλη,που τον προλαβα ζώντα-95 χρονων- το καλοκαιρι του 2010,στο καφενειο του στο χωριό Γουλά,κάτω απ' το Δρίσκο!!!...)
Τους λέει , μάλιστα ότι , οι Κρήτες συμπολεμιστές τους στη μάχη του Δρίσκου, τους έλεγαν χαριτολογώντας και "προδότες" τους ερυθροχίτωνες Γαριβαλδινούς, αφού η κατακόκκινη στολή τους πρόδιδε τη θέση τους κι ήταν εύκολος στόχος για τους εχθρούς...Τους λέει επίσης ότι τα παλιά όπλα με τα οποία πολεμούσαν, ως εθελοντές κι όχι ως στρατιώτες του τακτικού στρατού, οι παλιές αραβίδες δηλαδή κι όχι τα σύγχρονα μάουζερ που είχε ο τακτικός στρατός, σήκωναν σύννεφο καπνού την ώρα της εκπυρσοκρότησης, γεγονός που οδηγούσε στην αποκάλυψη στον εχθρό της ακριβούς θέσης όπου βρισκόταν το μετερίζι τους..Αφού λοιπόν, ο δάσκαλος πει όλα τούτα στους μαθητές του, στο πλάι της σκηνής ο Λορέντζος Μαβίλης με την ορχήστρα λένε το τραγούδι τούτο: Κόκκινο το λιόγερμα στο δείλι, κόκκινα των κοριτσιών τα χείλη, κόκκινo τo ρούχo που φορώ, σαν το αίμα μου το πορφυρό! Κόκκινο ...! Κόκκινο ! Κόκκινα τα ρόδα του Απρίλη, κόκκινο να βάλουνε οι γρύλλοι άστρο του φθινόπωρου θαμπό πάνω από το Δρίσκο, σαν χαθώ. Κόκκινο ...! Κόκκινο !
 
 Τώρα,ο δάσκαλος διηγείται στους μαθητές του :
"-Ο Μαβίλης ήθελε να πολεμήσει ως απλός στρατιώτης. Ο Ρώμας,με μεγάλο κόπο, τον πείθει να δεχτεί τον βαθμό του Λοχαγού και ν’ αναλάβει τη διοίκηση λόχου Γαριβαλδινών, που ήταν όλοι τους νέοι κάτω των 30 χρόνων. Πεζός πάντοτε (δεν χρησιμοποιεί το άλογο που έχει στη διάθεση του), διασχίζει τη Θεσσαλία, Μακεδονία και την Ήπειρο,στο πλευρό των στρατιωτών του . Όταν φτάνουν στον παραπόταμο του Άραχθου, τον Μπαλντούμα, βρίσκουν τη γέφυρα κατεστραμμένη. Ο Μαβίλης,αρνούμενος όπως σ' όλη τη διάρκεια της πορείας των Γαριβαλδινών να χρησιμοποιήσει το άλογο που πάντα είναι στη διάθεσή του, μπαίνει στο ποτάμι μαζί με τους στρατιώτες του,για να περάσουν αντίπερα στην ανηφόρα για τα υψώματα του Δρίσκου. Τόλμημα επικίνδυνο, γιατί η στάθμη του νερού τους σκεπάζει μέχρι το στήθος..."
Μόλις τελειώνει τα παραπάνω λόγια ο δάσκαλος, στο αριστερό μέρος της σκηνής,γίνεται η δραματοποίηση αυτής της διήγησής του : ο ηθοποιός που υποδύεται το Μαβίλη,"διαβαίνει" τα νερά του Αράχθου!Ως προς την πραγματοποίηση ετούτης της σκηνής,έχω να προτείνω μια καταπληκτική κι υποβλητικότατη σκηνή απ' το έργο "Η πρόβα" του Γιώργου Αρμένη,σε σκηνοθεσία του Νίκου Περέλη,που είχα παρακολουθήσει το 1980 στο Καπέρειο στα Γιάννενα,απ' τον θίασο του ΟΗΘ.Συγκεκριμένα,σε μια σκηνή όπου υπάρχει ποτάμι, την αίσθηση του ποταμού τη δημιουργούσαν οι ηθοποιοί της παράστασης ,κουνωντας-ανεμίζοντας-κυματίζοντας ένα γαλανό πανί γύρω στα 5 μέτρα μακρύ και 1 μέτρο φαρδύ,χαμηλά στη σκηνή....
Τις στιγμές λοιπόν που ο Μαβίλης διασχίζει τον ποταμό, έτσι όπως αυτός (ο ποταμός) θα σχηματιστεί με το ανέμισμα του μακριού γαλανιού πανιού,ο ηρωας-ποιητής λέει το αυτοσχέδιο υποτίθεται ποίημα του "Του ποταμού ο στερνός Εσπερινός",που ειναι γραμμένο αποκάτω,και το οποίο στη συνεχεια ακούγεται ως τραγούδι ...
 ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ Ο ΣΤΕΡΝΟΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ
Εσπερινό,συντρόφοι μου,
σημαίνει ο ποταμός,
σημαίνουν κι οι ασφόδελοι,
σημαίνει κι ο Θεός.
 
Στ' Αράχθου μπαίνω τα βαθιά
τα σκοτεινά νερά,
παίρνω στερνή μεταλαβιά
κι αθάνατου φτερά.
 
Θιάκι, Κέρκυρα, Γιάννενα,
Πατρίδα, Λευτεριά :
πέντε φεγγάρια κόκκινα 
στο αίμα μου βαθιά,
πέντε ασπαλάθια αμάραντα
στης Πίνδου τα βουνά!
Κι ένα η ζωή μου: έξι!
Αδερφούλα μου!
 
 
Εσπερινό,συντρόφοι μου,
σημαίνει ο ποταμός !
Όποιος πεθάνει αύριο,
γλυκός θα ναι ο χαμός! 


Τώρα,ο δάσκαλος,βασιζόμενος στο παρακάτω απόσπασμα απ' το βιβλίο "Οι γαριβαλδινοί και η μάχη του Δρίσκου",μεταφέρει στους μαθητές και στο κοινό,τη συγκίνηση,μέσα απ' το κοντράστ συναισθημάτων που δημιουργεί ο πόλεμος απ' τη μια και το κάλλος της φύσης απ' την άλλη.Όπως στους Ελεύθερους Πολιορκημένους, του Σολωμού.Το κείμενο περιγράφει την ωραιότητα του Γιαννιώτικου τοπίου,πριν τη φονική μάχη!Στη διάρκεια της παράστασης,ο δάσκαλος μιλάει στα παιδιά,"υπό γωνία" τέτοια ώστε να φαίνεται ότι απευθύνεται και στο κοινό (ανοιχτό σχολειό στην κοινωνία-δάσκαλος 24 ώρες το 24ωρο)κι όχι με τρόπο δασκαλίστικο,αλλά σαν σαλός και ταπεινός.Σαν τον παλιό δάσκαλο,που μες στη φτώχεια του κι αντιπαρερχόμενος τη μίζερη αντιμετώπισή του απ' τους κρατούντες, υψωνόταν σε κάθε απόμακρο χωριό και μες στα καφενεία,δίπλα στον κάθε ταπεινό άρχοντα-λασπιάρη-ξωμάχο, έδινε φως,αγάπη και στήριξη στο φτωχό και στον περιφρονημένο.Ο δάσκαλος μπορεί να παρουσιάσει αυτούσιο το κείμενο ή να το προσαρμόσει ανάλογα :
"...Η ανατολή !Μόλις η Ηώς ήνοιξε το κυανορρόδινον κιγκλίδωμα διά να διέλθουν τα άλογα τα φωτεινά που έσυρον το πυρφόρον άρμα του ηλίου, αι χιονοσκεπείς κορυφαί των γύρω βουνών εστεφανώθησαν από ρόδα. Η Νύχτα περιεμάζευεν ακόμη τα λησμονημένα εδώ κ' εκεί διαμάντια της εις τον ουρανόν και κάτω εξετυλίσσετο η εωθινή του κάμπου των Ιωαννίνων αποκάλυψις.Μετά την άφωνον νυκτερινήν ανησυχίαν η θεσπεσία γαλήνη.Αριστερά του Δρίσκου, πυργουμένου προς ανατολάς της πεδιάδος, αι υπώρειαι των Αθαμανικών ορέων και πέραν αυτών άλλα ερυθρωπά υψώματα, περιβάλλοντα ως κλοιός αιματίτου την ευρείαν και εύφορον πεδιάδα.Κάτω, η λίμνη -γλαυκός καθρέπτης μέσα εις τον οποίον έκυπτον αυταρέσκως πάλλευκα τα Γιάννενα- τα Γιάννενα, διά τα οποία τόσοι παλμοί εδόνουν τας καρδίας κάτω από τον αιματόχρωμον γαριβαλδινόν χιτώνα.-Το νησί, σταγών οπαλίου λίθου εις τον σμάραγδον των ακινήτων νερών.Και δεξιά της λίμνης ο Τόμαρος αρχοντικός και υπερήφανος. Εις τον κάμπον ήστραπτον υπό τας πρώτας πλαγίας ηλιακάς ακτίνας νερά. Μετ' ολίγον οι ατμοί της λίμνης και της πεδιάδος επυκνώθησαν εις κυανά νεφελώματα, τα οποία, αφού επλανήθησαν επ' ολίγον χαμηλά, διελύθησαν. Ο Μαβίλης εστέκετο σιωπηλός προ της μεγάλης εικόνος.Μέσα εις το ολύμπιον βλέμμα του εσπινθήριζαν μύριαι σκέψεις ευγενείς..." Εδώ, εμφανίζεται ο Μαβίλης επί σκηνής,και εκστασιασμένος απ' την ομορφιά του αυγινού ηπειρώτικου κάλλους και της απαστράπτουσας λίμνης, λέει σαν να ξεπηδάει εκείνη τη στιγμή, ποίημα απ' τα μέσα του, τους στίχους του τραγουδιού "Καλά είναι, μάνα μ', την αυγή ",όπως αυτοί οι στίχοι φαίνονται γραμμένοι στο ακόλουθο βιντεο, και στη συνέχεια, μαζί με την ορχήστρα, το ερμηνευει .


 Τώρα,ο δάσκαλος βασιζόμενος στο παρακάτω απόσπασμα απ' το βιβλίο "Οι γαριβαλδινοί και η μάχη του Δρίσκου",διηγείται στα παιδιά, τις στιγμές εκείνες του Λορέντζου Μαβίλη,πριν τη στερνή του μάχη,προσαρμόζοντας το κείμενο κατάλληλα :
"....Έξω από μίαν σκηνήν, ο στρατηγός Ρώμας σκεπασμένος με τον ανοιχτοκύανον μανδύαν του, ανεπαύετο.Γύρω του εκοκκίνιζαν οι ερυθροί χιτώνες των αξιωματικών του επιτελείου του.Στρατιώται έξω των σκηνών γευμάτιζαν πρόχειρα εις την λιακάδα και άλλοι εγέμιζαν τα παγούρια των από κελαρύζοντα ρύακα εις το βάθος σχισμής του βουνού.Εις το μέσον του στρατοπέδου εκολπούτο μεγαλοπρεπής η σημαία.Ήτο η 9η πρωινή της 27ης Νοεμβρίου. Ο Κρητικός υπολοχαγός Γερακάρης ύψωνε το ευσταλές παράστημά του παρά τας σκηνάς.Τα πολλά του γένια ανεμίζοντο υπό την πρωινήν αύραν και γεμάτος παιδικήν αγαλλίασιν έλεγε : -Tι θαύμα τα Γιάννενα! Αξίζει κανείς να πεθάνη για να τα πάρη ! Ο Μαβίλης,σιωπηλός και με αλληλοσυγκρουόμενες σκέψεις να σπινθηρίζουν στο μελαγχολικό κι ευγενικό βλέμμα του, εκίνησε προς το μοναστήρι της Τζιώρας, αριστερά της παρατάξεως των ερυθροχιτώνων..." .... Εδώ, λοιπόν,επί σκηνής, ο Μαβίλης προσεύχεται στη μονή της Τζιώρας, στο Δρίσκο, 100 μέτρα παραπάνω απ' το σημείο όπου έπεσε νεκρός την επομένη (στις 29 Νοέμβρη του 1912).
Σκέψη μου,είναι να προβληθει εκεινη τη στιγμή με προτζέκτορα, video-wall, τουτη η σκηνή γυρισμένη σε βίντεο,με το Μαβιλη να προσευχεται εκεί στη μονη της Τζιώρας στο Δρισκο:μπαίνει ο ήρωας-ποιητής στη μονή, δεξιά στο χαγιάτι όπου υπάρχει και σήμερα η εικόνα της Αγίας Παρασκευής , βγάζει το πηλίκιό του, γονατίζει μπροστά στην εικόνα και λέει σαν προσευχή, τους στίχους του τραγουδιού "Της Μοίρας Τα Βουνά",όπως αυτά είναι γραμμένα πιο κάτω..Στη συνέχεια, μπαίνει αμέσως η ορχήστρα, με την εισαγωγή του τραγουδιού και ο Μαβίλης, τραγουδάει το τραγούδι τούτο...( Η σκηνή , ξαναλέω,θα 'ταν ευχής έργο, να μπορούσε να γίνει επί σκηνής, βέβαια...Αν, εντούτοις, ο σκηνοθετης κρινει ότι είναι δύσκολο να κατορθωθεί τούτο, λόγω έλλειψης κατάλληλων σκηνικών, τη λύση θα μπορούσε να δώσει ,όπως ειπαμε προηγουμενως,το ανάλογο βιντεάκι ενός-δύο λεπτών,γυρισμένο στο φυσικό χώρο, το οποίο θα προβαλλόταν με προτζέκτορα, την κατάλληλη στιγμή, στη διάρκεια της παράστασης..) -Άνθρωπος είμαι και πώς να διαβώ Της Μοίρας Τα Βουνά; Δώσ' μου, Θεέ μου, μια προσευχή, που σκοτεινιάσαν οι καιροί, κι ένα βασταγερό ραβδί να το 'χει η μοίρα μου η κουτσή, η μοίρα η ανθρωπινή, να μ' οδηγάει εδώ κι εκεί και να πορεύω σαν παιδί, μ' αλήθειες και με ψέματα με Της Αγάπης Αίματα και να 'μαι Ρόδο Αμάραντο στης ερημιάς το ξάγναντο, κυπαρισσάκι αθέριστο στο Γραίγο τον αχτένιστο.
 

 Τώρα,ο δάσκαλος βασιζόμενος στο παρακάτω κείμενο,μιλάει στα παιδιά για τις τελευταίες ώρες του Μαβίλη ( απόσπασμα από διάλεξή της φιλολόγου Ειρήνης Δενδρινού,στην Κέρκυρα το 1915 ) : «.. Ήταν ακόμη αυγή. Το σώμα των γαριβαλδινών αποδεκατιζότουν από τα τουρκικά κανόνια, κι ένας έπειτα από τον άλλο έπεφταν νεκροί οι αξιωματικοί του. Κι' ο ποιητής επροχωρούσε άφοβος και αγέρωχος προς την κορφή του βουνού, μέσα σ' ένα χαλάζι από σφαίρες και ανάμεσα στες οβίδες που έσπαιναν ολόγυρά του. Κι ένα βόλι του πέρασε πέρα -πέρα το πρόσωπο, χαλώντας του τα δύο μάγουλα και πολλά δόντια. Υποχρεώθηκε τότες να αποτραβηχτεί. Σ'ένα εξωκλήσσι του Δρίσκου ήταν το προσωρινό νοσοκομείο. Και φτάνοντας εκεί ο λαβωμένος ανάγυρε το βλέμμα για να ιδεί ακόμα μια φορά τον κάμπο του πολέμου, και τότες ένα δεύτερο βόλι τον εύρηκε στο στόμα. Τα τελευταία του λόγια λένε πως στάθηκαν: "-Επερίμενα πολλές τιμές από τούτον τον πόλεμο, αλλά όχι και την τιμή να θυσιάσω τη ζωή μου για την Ελλάδα μου!". Κι έτσι εσβύστηκε η ευγενικιά ύπαρξή του.»
Καθώς τελειώνει ο δάσκαλος τούτα τα λόγια, προβάλλεται με προτζέκτορα σε επί σκηνής μεγάλη οθόνη, το εξής βιντεάκι : Πρώτα, μακρινό πλάνο του Μαβίλη πεσμένου κι ημιθανούς στο έδαφος. Η κάμερα, στο επόμενο πλάνο, έχει πλησιάσει πολύ-πολύ κοντά στο αιμόφυρτο πρόσωπό του, που ακουμπά σχεδόν ξέψυχο στη γη, στο πλάι γειρμένο, με το δεξί ριζάφτι να εφάπτεται στο χώμα..Μπροστά ακριβώς απ' το προσωπό του, ορθώνονται κυκλάμινα. Πολύ-πολύ κοντά στο πρόσωπό του.Τόσο που σχεδόν το ακουμπάνε. Τώρα, λοιπόν, επί οθόνης φαίνεται το πρόσωπο του Μαβίλη που ακουμπάει με το ριζάφτι στο χώμα και ορθωμένα, πολύ κοντά, σχεδόν ακουμπισμένα στο πρόσωπό του, κυκλάμινα. Εδώ, λοιπόν, ο ημιθανής Μαβίλης ακούγεται να λέει τους στίχους του τραγουδιού "Θλιμμένα μου κυκλάμινα",όπως αυτοί οι στιχοι είναι γραμμένοι πιο κάτω. Το στόμα του μένει ακίνητο.Υποτίθεται λοιπόν πως σκέφτεται τα όσα ακούγονται, ανήμπορος να ψελίσει καν. Τα βλέφαρά του ανοιγοκλείνουν αργά... Τα λόγια εντούτοις , ακούγονται αργά μεν, αλλά ψυχωμένα, ακόμα, αφού μιλάει από ψυχής, αντρειωμένος όσο μπορεί, αφού ναι μεν βρίσκει το ζηλεμένο θάνατο που ζητούσε ("Γλυκός τούτος ο θάνατος!", λέει...) αλλά με την αδύναμη ανθρώπινη φύση του να ζητάει βοήθεια απ' τη μάνα-φύση (κυκλάμινα, άστρα, πετροκότσυφα) για να διαβεί "ορθός" κι άφοβος την Αχερουσία.... Αφού λοιπόν,ακουστούν όλοι οι στίχοι,ακούγεται απ' την ορχήστρα και κάποιον ερμηνευτη,το τραγούδι "Θλιμμένα μου κυκλάμινα". -Τώρα, βαστάτε μου άμυνα, θλιμμένα μου κυκλάμινα. Γλυκός τούτος ο θάνατος, μα αχ να 'μουνα αθάνατος... Δυο λόγια πείτε μου στερνά, αστράκια μου αποσπερνά. Γλυκός τούτος ο θάνατος, μα αχ να 'μουνα αθάνατος... Τον Τάταρη ποιος αψηφά, τρελέ μου πετροκότσυφα ; Γλυκός τούτος ο θάνατος, μα αχ να 'μουνα αθάνατος...


 
  
Τώρα,ο δάσκαλος διηγείται στα παιδιά το ηρωικό τέλος του Μαβίλη,αξιοποιώντας το παρακάτω κείμενο του καθηγητή φιλολογίας και ποιητή Γιώργη Γιατρομανωλάκη,και προσαρμόζοντάς το κατάλλλα, αφού μιλάει σε παιδιά δημοτικού: "-Η ανώτατη πράξη του βίου του Μαβίλη,υπήρξε ο θάνατός του στο πεδίο της μάχης. Yπάρχει μια φωτογραφία με τον ποιητή να κείτεται στο χώμα και γύρω του, σκυφτοί, να τον φροντίζουν οι συμπολεμιστές του.(Στο σημείο αυτό προβάλλεται με τον προτζέκτορα η συγκεκριμένη φωτογραφία, η οποία υπάρχει και στο βίντεο τούτο.) Ηρωικός θάνατος με στυλ ομηρικό! Αλλωστε ο τρόπος που σκοτώνεται μοιάζει με τον θάνατο του Πάνδαρου (Ιλιάδα Ε 290 κκ) ,όπου το βέλος που κατευθύνει η Αθηνά στη μύτη του ήρωα, δίπλα στο μάτι, του τρύπησε τα δόντια και του έκοψε τη γλώσσα. Ετσι πεθαίνει κι ένας άλλος λογοτεχνικός ήρωας: ο καπετάν Μιχάλης του Καζαντζάκη, που ανοίγει το στόμα του και φωνάζει «Ελευτερία ή...», χωρίς να τελειώσει τη φράση .... Ένα βόλι μπήκε μέσα στο στόμα του, ένα δεύτερο πέρασε από το δεξό του μελίγγι και βγήκε από το ζερβό». Τον θάνατο του Μαβίλη τον ορίζει η ίδια η μοίρα: την ώρα της μάχης μια σφαίρα τού διαπερνά τα μάγουλα και του σπάει τα δόντια. Καθώς μεταφέρεται αιμόφυρτος στο πρόχειρο νοσοκομείο μια δεύτερη σφαίρα τον χτυπά στο στόμα. Βρίσκει ο καθείς, αυτόν τον τρόπο του θανάτου σημαδιακό για έναν ποιητή. Ενα τολμηρό και συνάμα γλυκό στόμα έτσι μόνο μπορεί να σταματά: με μια σφαίρα να του σμπαραλιάζει τα δόντια και να του κόβει τη γλώσσα στη μέση." Κι εδώ, ο δάσκαλος και οι μαθητές του, σαν χορωδια,στη μέση της σκηνής λένε το τραγούδι "Το στόμα του ποιητή", την ίδια στιγμή που προβάλλονται με τον προτζέκτορα φωτογραφίες από το μνημείο του Μαβίλη στο Δρίσκο, απ' τη ζωή του ποιητή, φωτογραφίες της Μυρτιώτισσας κ.λ Μονάχα ο άνεμος φιλά σύννεφα κι άστρα και πουλιά και μόνο ο θάνατος μπορεί να κλείσει στόμα ποιητή! Στόμα, ζεστά που εφίλησες σαν της φωτιάς την κάφτρα! Στόμα, γλυκά που εμίλησες κι ευγενικά με τ' άστρα, σαν ίσκιος στο δείλι, Λορέντζο Μαβίλη! Μονάχα η μπόρα του Μαγιού, βλέπει το δάκρυ του Θεού και μόνο ο θάνατος μπορεί να κλείσει στόμα ποιητή! Στόμα, ζεστά που εφίλησες σαν της φωτιάς την κάφτρα! Στόμα, γλυκά που εμίλησες κι ευγενικά με τ' άστρα, σαν ίσκιος στο δείλι, Λορέντζο Μαβίλη!


 

ΤΕΛΟΣ 

Άγγελος Σωτηρίου  Παπαγεωργίου,Αύγουστος του 2010,λεύτερη Πίνδος 
στην ιερή  μνήμη δυο  Τζουμερκιωτών -απ' τους Χουλιαράδες-  δασκάλων : του πατέρα μου Σωτήρη Κων/νου Παπαγεωργίου(1921-2005), 
και του πάππου μου Κωσταντίνου Χρήστου Παπαγεωργίου, (1890-1923,πέθανε στην Πρέβεζα,όπου κι ετάφη,άγνωστος,άκλαυτος κι ασυνόδευτος,επιστρέφοντας στο χωριό του,κι αφού είχε επισκεφτεί την κακοπαντρεμένη αδερφή του στη Λευκάδα), 
που σαν λαμπαδίτσες κάηκαν για να μάθουν γράμματα τα φτωχόπαιδα του λαού μας, στα ορεινά χωριά της πολύπαθης Ηπείρου.....